Η “Δίκη του Κλίντον” το 1999 μέσα από τα μάτια του ηθοποιού Γιάννη Καλαντζόπουλου.

Γεια σας ειναι η Βασιλική Δρακοπούλου δημοσιογράφος στο σαιτ fourketa.gr κι σε κάποια ανύποπτη στιγμή ακουσα από ποτκαστ της lifo.gr και του επίσης δημοσιογράφου Αρη Δημοκίδη αφιερωμένο στην «Δίκη του Κλίντον» στην Πλατεία Συντάγματος, το 1999 που ενας εκ των πρωταγωνιστών ήταν κι ενας ηθοποιος που πρόσφατα είχα κανεί συνέντευξη για την παράσταση «Χώρα των Πουλιών» ο Γιάννης Καλαντζόπουλος , παίρνω το θάρρος να τον παρω τηλέφωνο να τον ρωτήσω για τα γεγονότα που έζησε και μου απάντησε με χαρά να σας γράψω ένα κείμενο με την εμπειρία μου! Σας παραθέτω το κείμενο που μου απέστειλε στο μαιλ μου.

“Δεν θυμάμαι και πάρα πολλά στιγμιότυπα από την «Δίκη του Κλίντον»
στην Πλατεία Συντάγματος, το 1999.

Θυμάμαι βέβαια το γενικό κλίμα
που επικρατούσε τότε στην πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας: ένα
αίσθημα αγανάκτησης, οργής και καταδίκης των Αμερικανών και του
ΝΑΤΟ για την ωμή και απρόκλητη επίθεσή τους κατά της
Γιουγκοσλαβίας –επίθεση που οδήγησε στην κατακερματισμό της, την
διάλυσή της και στους αλλεπάλληλους πολέμους που ακολούθησαν
ανάμεσα στις εθνότητες που την απάρτιζαν.

Σήμερα, μετά τις ανατροπές
που έγιναν στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και την απόλυτη επικράτηση
παγκοσμίως του καπιταλισμού, πολλά έχουν αλλάξει διεθνώς και στην
χώρα μας. Σήμερα δυστυχώς οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν αποδεχτεί
μοιρολατρικά την εκμετάλλευση και την καταπίεση σαν «μονόδρομο»
που σε καταδικάζει μεν στην ανεργία, την ανασφάλεια και την φτώχεια
(υλική και πνευματική), σου δίνει όμως την «ελευθερία» να έχεις
φέισμπουκ, να… κάνεις νύχι, τατουάζ και μπάφους.

Και ίσως είναι δύσκολο να καταλάβει κάποιος νεότερος τον αντι-αμερικανισμό που
ήταν τότε πολύ έντονος, γιατί ήταν ακόμα σχετικά νωπές οι μνήμες της
αμερικανοκίνητης χούντας στην χώρα μας, η τραγωδία της Κύπρου, το
Βιετνάμ και τα καθημερινά πραξικοπήματα των ΗΠΑ στην Λατινική
Αμερική και αλλού. Επίσης, έχουν ξεχαστεί τελείως οι παραδοσιακοί
δεσμοί φιλίας των Ελλήνων με τους γείτονές μας Σέρβους και τους
άλλους λαούς την πρώην Γιουγκοσλαβίας, που δέχτηκαν τότε αυτούς
τους τρομακτικούς βομβαρδισμούς.

Έτσι, όταν η Ελληνική Επιτροπή για την Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη
(ΕΕΔΥΕ) έκανε αυτό το προσκλητήριο να δικάσουμε συμβολικά τον
Κλίντον και τους άλλους Νατοϊκούς ηγέτες στο Σύνταγμα, η
ανταπόκριση ήταν πολύ μεγάλη –και όχι μόνο από το ΚΚΕ που
πρωτοστάτησε βέβαια, αλλά και από χιλιάδες δημοκρατικούς πολίτες που
μπορεί να ψήφιζαν άλλα κόμματα, αλλά ήθελαν να καταδικάσουν την βία
και τον «τσαμπουκά» των Αμερικάνων στη γειτονιά μας.

Θυμάμαι λοιπόν που με πήρε τηλέφωνο κάποιος από την ΕΕΔΥΕ και με
ρώτησε αν θέλω να συμμετάσχω. Φυσικά δέχτηκα. Μου είπε ότι η πρώτη
συνάντηση όλων των συντελεστών αυτής της ιδιότυπης θεατρικής
παράστασης θα γινόταν την άλλη μέρα στα γραφεία της Επιτροπής
Ειρήνης. Πήγα. Ήταν εκεί και ο Κωστας Καζάκος, ο Βασίλης Κολοβός, η Μαίρη
Ραζή, η Ντενίζ Μπαλτσαβιά, ο Μανώλης Δεστούνης, ο Λεωνίδας
Βαρδαρός και άλλοι ηθοποιοί –ας με συγχωρήσουν που δεν τους θυμάμαι
όλους.

Ύστερα από μια σύντομη συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων και
ιδεών για τον χαρακτήρα, το περιεχόμενο και την μορφή της εκδήλωσης,
μοιράστηκαν οι ρόλοι. Θυμάμαι την ατμόσφαιρα ενθουσιασμού και
κεφιού που επικρατούσε. Γουστάραμε να γίνει ένα τέτοιο πρωτότυπο
«χάπενινκγ» στο κέντρο της Αθήνας. Ο Καζάκος επελέγη ομόφωνα σαν
ο καταλληλότερος για Πρόεδρος, όχι μόνο επειδή ήταν ο πιο προβεβλημένος απ’ όλους μας, η μεγαλύτερη «φίρμα» που λέμε, αλλά
και για το επιβλητικό του εκτόπισμα, τη βροντερή φωνή του και την
ευγλωττία του.

Ο Βασίλης Κολοβός κρίθηκε «διά βοής» ο ενδεδειγμένος
για Εισαγγελέας: γνωστός ηθοποιός αλλά και μαχητικός συνδικαλιστής
στο Σωματείο Ηθοποιών, με ωραία φωνή και «λαϊκή φάτσα» -μην
ξεχνάτε ότι επρόκειτο για το «Δικαστήριο των Λαών».
Όταν όμως μπήκε το θέμα ότι οι κατηγορούμενοι δεν θα έπρεπε να
καταδικαστούν ανυπεράσπιστοι και ότι κάποιος θα έπρεπε να αναλάβει
τον άχαρο ρόλο του συνηγόρου, έπεσε βαριά σιωπή. Κανένας δεν ήθελε
να παίξει αυτό το ρόλο και όλοι κοιτάζαμε αμήχανοι το ταβάνι ή τα
παπούτσια μας, μην τολμώντας να αυτοπροταθούμε ούτε και να
προτείνουμε κάποιον άλλον. Και ξαφνικά ακούστηκε η φωνή του
Δεστούνη:
-Ο Γιαννάκης!
Όλοι γύρισαν προς εμένα και τα… κομπλιμέντα άρχισαν να πέφτουν
βροχή.
-Είναι ήπιων τόνων…
-Έχει μια ευγένεια και μια διαλλακτικότητα σαν άνθρωπος…
-Έχει τελειώσει και τη Νομική…
-Όλοι τον αγαπάνε από παιδάκι και δεν κινδυνεύει να γίνει αντιπαθής
που θα υπερασπιστεί τους φονιάδες των λαών…
Τέλος πάντων, με ανακηρύξανε ομόφωνα «υπερασπιστή των
εγκληματιών πολέμου», καταδικάζοντάς με πριν απ’ τον Κλίντον!
Αφού μοιράστηκαν και οι ρόλοι των μαρτύρων κατηγορίας (υπεράσπισης
αποφασίστηκε να μην υπάρχουν, μια που είχα αναλάβει εγώ να βγάλω το
φίδι από την τρύπα), δώσαμε το επόμενο ραντεβού μας, την άλλη μέρα
στο θέατρο του Καζάκου για πρόβα.

Στην πρόβα έφερε ο καθένας το σχέδιο της ομιλίας του, τα επιχειρήματά
του, αποφασίστηκε η διαδικασία, η σειρά με την οποία θα έπαιρνε ο
καθένας το λόγο κλπ. αλλά κανονική πρόβα δεν κάναμε γιατί όπως
καταλαβαίνετε το όλο ύφος της «παράστασης» έπρεπε να στηρίζεται
στον αυτοσχεδιασμό και να μπορούμε να προσαρμοζόμαστε ελεύθερα
στις αντιδράσεις του Κοινού.

Έτσι κι έγινε. Μαζεύτηκαν πολλές χιλιάδες κόσμου, παρά το ψιλόβροχο.
Θυμάμαι σαν σε όνειρο την συγκίνηση, τον παλμό, την αγόρευση-
καταπέλτη του Κολοβού, τις συγκλονιστικές καταθέσεις των μαρτύρων
(παρμένες από πραγματικά ντοκουμέντα, μαρτυρίες πολιτών της
Γιουγκοσλαβίας που τα χωριά και οι πόλεις τους είχαν βομβαρδιστεί),
την καταδικαστική ετυμηγορία που διάβασε στο τέλος ο Καζάκος και
που παρέδιδε τον Κλίντον και τους άλλους ηγέτες του ΝΑΤΟ «στην οργή
των λαών και στην χλεύη της Ισορίας».

Και βέβαια θυμάμαι τα συνθήματα των συγκεντρωμένων που κάθε τόσο
διέκοπταν την διαδικασία: Φονιάδες των λαών Αμερικάνοι, Έξω τώρα
από το ΝΑΤΟ, Έξω ο σφαγέας των Βαλκανίων…
Από τις δικές μου παρεμβάσεις δε θυμάμαι και πολλά. Μόνο ότι είχα
επιστρατεύσει όλη μου την ευρηματικότητα για να μπορέσω να χαράξω
«υπερασπιστική γραμμή» και να διατυπώσω προβοκατόρικα
επιχειρήματα του τύπου:
-Ναι αλλά οι βομβαρδισμοί του πελάτη μου γίνονται για ανθρωπιστικούς
λόγους! Ή…
-Δηλαδή τι μας λέτε κύριε μάρτυς; Ότι πρέπει να αφήσουμε τους
Γιουγκοσλάβους να μαραζώνουν στο Σιδηρούν Παραπέτασμα και να μην
τους εκπολιτίσουμε –έστω και βομβαρδίζοντάς τους; Ή…
-Μην ξεχνάτε το δικό μας σύνθημα του 1821: Ελευθερία ή Θάνατος.
Αυτό ακριβώς πρεσβεύει και ο πελάτης μου: Ή θα τους φέρουμε στην
Ελευθερία του Δυτικού κόσμου μας ή καλύτερα να πεθάνουν!
Και άλλα τέτοια, τα οποία όμως τα έλεγα τόσο σοβαρά που ο Καζάκος
και ο Κολοβός με δυσκολία κρατούσαν τα γέλια τους.

Μετά από κάμποσα χρόνια συνάντησα μια μέρα τυχαία στο δρόμο τον
βουλευτή του ΚΚΕ Θανάση Παφίλη και μου είπε:
-Να ήξερες τι τράβηξα για να σε σώσω από κάτι θερμόαιμους
συντρόφους που σε περάσανε για πραγματικό δικηγόρο! Είδα κι έπαθα
να τους κρατήσω, θέλανε να πηδήξουν στην εξέδρα και να σε
πλακώσουν στο ξύλο. Δεν με πιστεύανε που τους έλεγα ότι είσαι
ηθοποιός. Ναι καλά, μου λέγανε, τι σόι ηθοποιός είναι αφού δεν τον
έχουμε δει ποτέ στην τηλεόραση!

Κι ένα τελευταίο: Το 2003 που δούλευα στο Εθνικό, επί Κούρκουλου,
και η «Χώρα των Πουλιών» που είχα ανεβάσει εκεί επρόκειτο να κάνει
περιοδεία στις ΗΠΑ για τα παιδιά των ομογενών, η Αμερικανική
Πρεσβεία δεν επέτρεψε την είσοδό μου στις ΗΠΑ. Με είχαν
χαρακτηρίσει «ανεπιθύμητο» λόγω της συμμετοχής μου σ’ εκείνο το
Δικαστήριο. Τιμή μου.”

Γιαννης Καλαντζοπουλος 30/11/2022

Σας αφήνω εδω κι το ποτκαστ της lifo.gr να το ακούσετε κι εσεις: https://mikropragmata.lifo.gr/podcasts/podcast-i-diki-tou-klinton-stin-plateia-syntagmatos/